Sve evropske prestonice u nekom momentu su dobile titulu najlepših gradova kontinenta, ali Budimpešta se izdvaja od svih specifičnom lepotom. Čudesni grad na obali Dunava ukrašen je istorijskim i kulturnim spomenicima, brojnim mostovima i velelepnim arhitektonskim čudima. Vredi ih videti sve. Međutim, tokom kratkotrajne posete, to često nije moguće.
Ako planirate da pođete put mađarske prestonice, vaše Budimpešta putovanje obeležiće, između ostalog, impresivne vekovina stare građevine, nesvakidašnje lepote.
U nastavku vam donosimo osam znamenitih građevina koje će vam pomoći da doživite Budim i Peštu – prvobitno odvojene gradove, podeljene rekom, ali ujedinjene pre oko 150 godina, kako bi formirali modernu metropolu. Znamenitosti smo poređali tako da ih obiđete sve datim redosledom tokom prijatne šetnje kroz grad.
1. Zgrada mađarskog Parlamenta
Zgrada mađarskog parlamenta, poznata i kao Parlament Budimpešte, je sedište Narodne skupštine Mađarske, jedna od najznačajnijih znamenitosti zemlje i popularna turistička destinacija grada. Neogotička struktura zgrade mađarskog Parlamenta je delimično inspirisana Vestminsterskom palatom Ujedinjenog Kraljevstva, a za njenu izgradnju i završetak 1902. godine bilo je potrebno 17 godina.
Najbolji pogled na zgradu mađarskog Parlamenta imaćete sa sa trga Košuta Lajoša (nalazi se ispred zgrade), sa reke (Parlament je na nasipu Pešte) ili sa suprotnih obala Budima.
2. Bazilika Svetog Stefana
Izgradnja parlamenta trajala je dugo, ali izgradnja bazilike trajala je još duže – čak 50 godina. Najveća religijska građevina u Budimpešti je otvorena 1906. godine. Tokom izgradnje, kupola zgrade se srušila, a dvoje od tri glavna arhitekta su umrla. Bazilika Svetog Stefana sadrži mumificiranu ruku — nazvanu “Sveta desnica” — osnivača mađarskog kralja – svetog Stefana (Ištvana). Kupola je iste visine kao i parlament (zakon zabranjuje da ijedna građevina bude viša od zgrade Parlamenta).
Ulaz u baziliku je ulazak slobodan, ali ako želite da se popnete na osmatračnicu koja okružuje kupolu visoku 96 metara to će vas koštati 500 forinti odnosno 1.5 evra. Osmatračnica je zatvorena od novembra do kraja marta, što znači da je proleće pravo vreme da vas turistička agencija Lider travel povede put zapanjujućih arhitektonskih čuda Budimpešte.
3. Mađarska državna opera
Austrougarski car Franc Jozef je odobrio (i delimično platio) izgradnju opere u gradu pod uslovom da ne bude veća od one u Beču. Mađarska opera je možda manja, ali je daleko raskošnija. Careva reakcija, kada je video operu na svečanom otvaranju 1884. bila je rezignirano: “Ovi Mađari!” Danas možete posetiti kitnjastu zgradu tokom turističkog obilaska ili, još bolje, možete imati pogled na njene lepote dok gledate operu ili balet.

Mađarska državna opera se nalazi na Andraševoj aveniji, velikom bulevaru u Budimpešti punom vrhunskih prodavnica i drugih veličanstvenih građevina.
4. Sinagoga u Dohani ulici
Takođe poznata kao Velika sinagoga, ovo je jedan od najvećih jevrejskih hramova na svetu – konkretno najveća sinagoga u Evropi, koja prima 3.000 ljudi. Osvećena 1859. godine, zgrada u mavarskom stilu preporoda je centar neolog judaizma, umereno reformisane grane religije.
Kompleks obuhvata muzej i, u zadnjem dvorištu, spomenik jevrejskim žrtvama holokausta u obliku tužne vrbe sa imenima mrtvih i nestalih, ispisanim na listovima. Procenjuje se da je 565.000 mađarskih Jevreja ubijeno u Drugom svetskom ratu od predratne populacije od više od 800.000.
5. Lančani most Sečenji
Budimpešta je grad mostova, ali lančani most Sečenji (Szechenii lanchid) je preteča svih njih. Godine 1849. postao je prvi most koji je trajno povezao Budim i Peštu. Lančani most Sečenji se proteže na Dunavu između Sečenjinog tera na Peštanskoj strani i Adama Klarka u Budimu.
Viseći most dug 375 metara, koji je naručio mađarski grof, po kome je i dobio ime, projektovao je engleski inženjer i izgradio ga je pod nadzorom Škota. Kao i kod svih budimpeštanskih mostova, original je dignut u vazduh tokom opsade grada u Drugom svetskom ratu. Verna zamena originalnom mostu puštena je u promet 1947. godine. Most je najspektakularniji noću, kada je potpuno osvetljen.
6. Kraljevska palata
Okrug zamka, još jedno mesto svetske baštine pod zaštitom UNESCO-a, dominira horizontom Budima. Kraljevska palata, koja dominira južnim krajem, je veličanstvena. Kraljevska rezidencija od 1300-ih do kraja mađarske monarhije početkom 20. veka, obnavljana je iznova i iznova, kroz brojne opsade i ratove.
U ovoj palati se sada nalaze Istorijski muzej Budimpešte, Mađarska nacionalna galerija i Nacionalna biblioteka Sečenji. Kao i most Sečenji, palata izgleda posebno magično svake večeri, kada se upale reflektori.
7. Ribarski bastion
Nazvana tako jer je ceh ribara bio odgovoran za zaštitu ovog dela srednjovekovne odbrane, ovo nije toliko grada koliko je proslavljeni zid. Ono što danas vidite izgrađeno je između 1895. i 1902. godine da zameni nekadašnji zid zamka i dizajnirano da bude u skladu sa susednom Crkvom Matije (Matijaša).
Sedam tornjeva bastiona predstavljaju sedam mađarskih plemena. Nisu dizajnirani da zadrže ljude napolju, već da obezbede pogled: panorama koju nude preko reke (oba nasipa su takođe pod zaštitom UNESCO-a) oduzima dah.
8. Narodno pozorište
Iako je arhitektura Budimpešte prilično stara, Narodno pozorište je dokaz da svaka zgrada u Budimpešti koju vredi videti ne mora da bude stara više od 100 godina. Narodno pozorište je otvoreno na nasipu u Pešti, pored Palate umetnosti, 2002. godine. Eklektičan moderan dizajn uklopljen je u istorijsku arhitekturu grada, ali uključuje i mnoštvo modernih detalja.
Javni park u kome se nalazi pozorište ima izvajanu ulaznu kapiju u vidu pozorišnih zavesa, statue popularnih mađarskih glumaca u njihovim najpoznatijim ulogama i lavirint, za slučaj da se niste umorili od šetnje.
